15 september 2021 – Wij zijn als mens uitstekend getraind om te filteren. Uit alles wat we waarnemen en horen kunnen wij focus aanbrengen en alleen datgene eruit te pikken wat relevant is. Als je data vergelijkt met horen en zien dan lopen we het risico dat de context waarin deze zijn ontstaan (deels) verloren gaat. Context is belangrijk.
Het begrijpen van de situatie: data in context
Zonder context kunnen we de situatie niet goed duiden, en als we de situatie niet goed kunnen duiden kunnen we ook niet met zekerheid passend optreden. Data op zich is zeer waardevol en we geloven sterk in datagedreven werken, vanwege het feit dat veel wendbaardere en meer adaptieve dienstverlening daarmee kan worden gerealiseerd.
Je moet wel in staat zijn om data in zijn context te beschouwen, anders trek je zaken uit verband en zijn vervolgacties onlogisch, niet afdoende empatisch afgestemd op de burger of ondernemer voor wie de dienst wordt uitgevoerd. Als snelheid data is dan is locatie waar deze wordt gemeten een belangrijk contextelement om deze te duiden.
Beleid is veelal locatie gebonden. We willen een gebied veilig houden, streven naar economische ontwikkeling in een stad, willen de sociale cohesie versterken in een wijk, willen een goede balans tussen sociale woningbouw en woningen voor een hoger segment. De gegeven data heeft impact op veiligheid, mobiliteit en duurzaamheid in een gebied. Maar ook in data speelt locatie een verbindend aspect. Gebeurtenissen en gegevens ontstaan op een locatie in de fysieke wereld.
Ook tijd is een belangrijk onderdeel van context. Tijd bepaald mede hoelang een gegeven houdbaar is. Als het gegeven een gebeurtenis beschrijft, vertelt het ons ook of de situatie zich al heeft voorgedaan, zich nu afspeelt of dat het verwacht wordt te gaan plaatsvinden in de toekomst. Dit bepaalt of en hoe we gaan optreden. Ook de aard van de gebeurtenis is relevant om de situatie te duiden: remmen is iets anders dan gas geven. Bouwen is iets anders dan slopen. Gunnen is iets anders dan afwijzen. Als laatste is ook het doel of de reden waarom de gebeurtenis optreedt en waardoor data ontstaat cruciaal voor het duiden van de situatie
Maquettes bouwen
Door communicatie, delen van informatie en duiden van informatie krijgen we een gezamenlijk beeld op de probleemsituatie en op mogelijke (alternatieve) oplossingsscenario’s. Door contextueel te luisteren naar de gegevens die we uitwisselen en de gebeurtenissen die we schetsen ontstaat als het ware een enquête.
Vroeger maakten we ook maquettes van (toekomst)scenario’s. Je kan er met meerdere mensen omheen lopen en ieder kan vanuit zijn perspectief er iets van vinden en suggesties en risico’s aandragen. Digitale tweelingen zijn de maquettes van deze tijd. Zij brengen niet alleen nauwkeurig alle kennis bij elkaar van een gebied, maar zijn ook erg nauwkeurig en helpen om effecten te visualiseren, zoals schaduwwerking. Ieder kijkt er vanuit zijn bril en expertise naar vanuit één gemeenschappelijk informatie positie. Maar deze digitale maquettes gaan een stapje verder, ze kunnen geladen worden met data die context bieden.
Soms helpt het om een stap achter uit te nemen om iets in een breder perspectief te zien. Maar als het op de details aankomt dien je juist er met de neus boven op te zitten. Dit werkt met maquettes net zo, waarbij je als het ware kan inzoomen van een stoeptegel naar straten, naar wijken, naar gemeentes en provincies aan toe. Schaal wordt niet voor niets de 5e dimensie genoemd, naast lengte, breedte, diepte, en tijd.
Dit geldt ook voor doelstellingen. Hoe dieper je inzoomt in de doelstellingen, des te concreter en meetbaarder de doelen worden. Het is een andere vorm van besturen: niet langer in detail plannen en oneigenlijke controle denken te beheersen, maar meer regelen, kaders stellen en de werkelijke onvoorspelbare werkelijkheid toelaten. Van een planeconomie naar een markteconomie.
Bij complexe vraagstukken moeten we over onze eigen geisoleerd perspectief heenstappen en elkaar gaan opzoeken. Dit kan alleen als we onze bewust worden van elkanders gewenste doelstellingen en hoe deze passen in de schaal van het grotere geheel. Doen we dit niet, dat raken we in een impasse en komen we niet vooruit.
Data en datagedreven werken en techniek gaat ons enorm helpen om wendbaarder in te kunnen springen op wat zich in de werkelijkheid gebeurt, maar dit kan niet zonder begrip van de context.
Wij zijn gedreven om dit met en voor de overheid te doen. De nadruk ligt hier op het woord ‘met’. Wij zijn namelijk allemaal ‘de overheid’ en alleen samen kunnen we de complexe uitdagingen die voor ons liggen aan.
Make Geospatial Matter 2021
Tijdens Make Geospatial Matter (MGM) op donderdag 14 oktober in het Media Plaza in de Jaarbeurs Utrecht, staat de stap van datagedreven naar contextbewust centraal. Wilt u hier bij zijn? Bekijk dan hier het programma en registreer u voor MGM 2021.
Wouter Brokx & Wim van Stokkum
CEO & Decision Architect bij IMAGEM