Oud en nieuw is een tijd voor feesten: een fles champagne, schaal oliebollen, familie en vrienden op bezoek en uiteraard vuurwerk. Maar dat laatste gaat jammer genoeg vaak gepaard met overlast. Overlast dat wordt ervaren door burgers, maar ook (huis)dieren. En dan hebben we het nog niet gehad over de kans op schade, brand, letsel of erger. Dit speelt in elke gemeente, waaronder Helmond, die sinds 2018 het melden van vuurwerkoverlast heeft vereenvoudigd.
IMAGEM
Toen Meldpunt Vuurwerkoverlast, een nationaal initiatief van verschillende gemeentelijke GroenLinks fracties, stopte in 2018 ontstond er een gat voor het melden van vuurwerkoverlast. Sommige gemeenten, zoals Helmond, waren dat gat voor. Alex van de Westerlo, adviseur informatie knooppunt bij de afdeling veiligheid en naleving, is hierbij nauw betrokken. Het begon bij een enquête die bij de burgers werd afgenomen over overlast. En daaruit bleek dat een groot deel van de inwoners last had van de vuurwerkknallen. “Dat leidde in eerste instantie tot vuurwerkvrije zones en een plan om verdere overlast aan te pakken. Dat waren mede de triggers om overlast te laten melden door burgers middels een app. En die app, Mobile Alert, gebruiken we nu vijf jaar.”
Met de app en het dashboard waarin de meldingen te zien zijn krijgt de gemeente een goed beeld van de overlast en hoe deze wordt ervaren. En door de toename van het gebruik van de app sinds 2018 krijgt de gemeente trends te zien. Alex kan zo zien in welke wijken er meer wordt geknald. “We krijgen een beter beeld van de beleving van de inwoners. Het wordt al gauw duidelijk dat het in wijk X eigenlijk niet normaal is dat er zo veel vuurwerk afgestoken wordt. Dat zorgt ervoor dat we dit soort onderwerpen met de politie, boa’s en jongerenwerkers op de agenda zetten.”
100 procent datagedreven
Door alle verzamelde data weet de gemeente vroeg in te grijpen. Zo ligt er in augustus al een plan van aanpak klaar. Samen met de samenwerkingspartners worden er duidelijke afspraken gemaakt en wordt er vroeg geanticipeerd op overlast. “We zitten vooraan door direct in te grijpen, omdat we nu inzicht hebben in hoeveel en waar. Het gaat om het signaal herkennen en daarmee iets doen. Hieruit komen betere afspraken. De boa’s grijpen in bij overlast, de politie ziet trends in wijken waar illegale vuurwerkhandelaren zijn en de jongerenwerkers kunnen gericht op gesprek met de jongeren.”
Het is een ijzersterk voorbeeld van een datagedreven beleid en dat uitvoeren. Door de data kan men duidelijke afspraken maken, tot actie overgaan en wordt het effect van minder vuurwerkoverlast bereikt. In 2021 zag Alex minder meldingen van overlast vergeleken met 2020. “Zowel in heel 2021 als per maand waren er minder meldingen van overlast. Het stimuleert zelfs de jongeren. Helmondse jongeren zijn zelf gaan kijken wat ze konden doen. Zo zijn ze in gesprek gegaan met andere jongeren en lieten ze weten wat de gevolgen zijn van vuurwerk in hun directe omgeving.”
De kracht van eenvoud
Volgens Alex heeft de app een belangrijke bijdrage geleverd. “Alleen al het beeld hebben, wat gebeurt er buiten, waar en hoeveel, is heel erg waardevol.” Het melden van vuurwerkoverlast is met Mobile Alert heel eenvoudig. In vier stappen kan een inwoner overlast melden. App openen, type overlast aangeven, eventueel commentaar en/of foto toevoegen en verzenden. De locatie wordt automatisch verzonden, dus een adres intypen is niet nodig. De BOA’s ontvangen direct een signaal en kunnen door de gegevens meteen op de locatie af. En de gemeente krijgt in een overzichtelijk dashboard de data te zien waaruit ze trends en ontwikkelingen kunnen halen. De gebruiker kan zelfs contactgegevens achterlaten om op een later tijdstip geïnformeerd te worden over de afhandeling.
En dat maakt de app succesvol. “Als er inzet is gepleegd en overlastplegers zijn gepakt, leidt dat tot minder overlast. Door een terugkoppeling groeit het gebruik.
Daarnaast stimuleren we de groei door feedback te geven en de meerwaarde te delen van de app. Bovendien delen we de viewer met gerichte informatie met de burgers. Zo krijgen ook zij inzicht in de meldingen en het gebruik. Bij meer gebruik worden andere inwoners ook gestimuleerd”, licht Alex toe.
Alex ziet dat Mobile Alert werkt. “Wat mij betreft gaan we door. De manier van registreren, het werkt. De kracht is dat je in drie stappen een melding kan maken, het is eenvoudig. De optie voor contactgegevens achterlaten voor terugkoppeling is zowel voor de burger als voor ons fi jn. We kunnen makkelijker kortsluiten met de melder, plannen maken en overgaan tot actie. Vuurwerkoverlast is nu inzichtelijk en misschien kunnen we dit ook gebruiken voor complexere onderwerpen.”