De heuvels strekken over het landschap met daarop prachtige natuurgebieden, grotten en pittoreske dorpjes. Zuid-Limburg. Het werkgebied van het Gegevenshuis, een overheidsorganisatie die zich richt op het inwinnen, beheren en leveren van informatie uit (basis)registraties voor de Zuid-Limburgse gemeenten en het Waterschap Limburg. En dat landschap biedt genoeg uitdagingen voor het Gegevenshuis. Om die uitdagingen aan te gaan begonnen ze met een pilot om hun processen in 3D aan te pakken.
IMAGEM
Sjef Leenen is directeur en secretaris van het Gegevenshuis. De organisatie heeft een strategische agenda die gericht is op groei en innovatie. “Het is mijn taak om beide pijlers in die strategische agenda voortdurend in beweging te laten zijn. Naast dat ik het Gegevenshuis moet sturen, ben ik met name met deze twee zaken heel druk bezig” vertelt Sjef. Innovatie is vanaf de oprichting een belangrijke pijler, met name omdat het geodomein sterk in ontwikkeling was en midden in het hart van de digitale revolutie zat. “Toen we begonnen waren we misschien te veel bezig met hoe we onze processen konden innoveren. Hoe kunnen wij zo goed en efficiënt mogelijk werken?”
De stap naar 3D
Toen hun processen intern eenmaal in orde waren, kwam het besef, vooral bij de opdrachtgevers, dat ze op een bak met goud zaten, namelijk data. Data die belangrijk is om vraagstukken en problematiek voor de omgeving op te lossen. “Het besef groeide dat we veel meer konden doen met geodata” legt Sjef uit. “We noemen het ook wel het witte goud, een knipoog naar het verleden, toen steenkolen voor de regio het zwarte goud vormden.” En met die data is veel mogelijk. Vooral in 3D.
Het Gegevenshuis was al in 2019 bezig met 3D. Ze deden mee aan een landelijke pilot die te maken had met de koppeling naar de omgevingswet. Sjef: “Maar dat was het net niet. De software kon niet van genoeg onderscheidend belang zijn voor onze opdrachtgevers.” Tot eind 2020, toen Sjef en zijn organisatie merkten dat er op gebied van 3D meer initiatief kwam en de software beter werd. “Ik dacht, als we nu niet inspringen op 3D dan gaan we ergens in de toekomst de boot missen. Ik heb een 3D taskforce opgericht bestaande uit mensen waarvan ik dacht dat die de doorprojectie naar 3D kunnen maken. We zijn begonnen met het kijken naar de ontwikkelingen in het land, wat gebeurt er op het gebied van software, waar zit deskundigheid, waar werken welke dingen.” En dat leidde tot de officiële pilot.
“Wij hadden de kennis niet in huis, dus gingen we voor ondersteuning op zoek naar geschikte partijen. We hebben onder meer IMAGEM uitgenodigd. Ik had al snel het idee dat IMAGEM de perfecte partner kon zijn om ons in 3D te ondersteunen.” Tegelijkertijd moest Sjef rekening houden met de organisatie die zo’n overstap naar 3D maakte, want alles moet omgezet worden. Processen worden heringericht, de manier van inwinning moet anders, het verandert aan alle kanten. “Om ons daarin te adviseren hebben we John Joosten van GeoBIMExperts gevraagd ons te helpen. De combinatie van deze twee partijen verliep perfect en ook de samenwerking verliep soepel.”
De doelen
De pilot begon met het opzetten van doelen. “Wat willen we bereiken met deze pilot? Het risico van zo’n pilot is dat het alle kanten op kan. Daarom hebben we het projectmatige aanpak aangepakt met sprints van twee weken om elke keer te kijken wat haalbaar is en wat niet.” Gaandeweg veranderde het doel van 3D naar digital twin. “Voor mij is 3D een drie dimensionale weergave van de werkelijkheid en een digital twin creëer je om simulaties en voorspellingen te doen. Dat is een veel dynamischere omgeving, waardoor de meerwaarde in het kwadraat toeneemt.”
Sjef was aangenaam verrast met de resultaten. “Ik zag meteen een digital twin waarmee je iets kunt. Waarmee je daadwerkelijk de realiteit kan zien, simulaties kan doen zoals vergroening van daken of wateroverlast, wat natuurlijk in Zuid-Limburg een grote rol speelt. Met zo’n digital twin kan je voorspellen waar overstromingen gaan plaatsvinden, waardoor je op tijd kan evacueren en schade kan beperken.” Een jaar na de overstromingen in de zuidelijke provincie zijn inwoners nog 15 steeds geraakt. “Met de juiste voorspelling kan je de schrik en schade voorkomen. Dus zo’n waarde van een digital twin is niet meer in geld uit te drukken.”
Waar gaat het heen?
Sjef heeft een duidelijke visie voor de digital twin en het Gegevenshuis: “We zouden de digital twin graag verder inzetten in de brede welvaartsdiscussie die in elke gemeente op dit moment gevoerd wordt. Waarbij openbare orde en veiligheid, onderwijs, gezondheid, economie en andere zaken allemaal bij elkaar komen. Die worden vervolgens vertaald naar de fysieke leefomgeving. Daarvoor worden programma’s van meerdere jaren opgezet en dat betekent dat je veel informatie moet verzamelen om te kijken wat de eff ecten zijn van de dingen die je doet in meerjarenperspectief.”
“Ik zie de digital twin als het platform waarbij alle beleidsvormen van gemeenten bij elkaar worden gebracht, in onderling verband bij elkaar komen en waarbij programma’s op al die domeinen worden doorgerekend in meerjarenperspectief, maar ook in verhouding tot de andere domeinen.”
