Eén omgeving waarin de fysieke, de juridische en de administratieve werkelijkheid samenkomen in een beleidsbewuste digital twin. Wel eens gezien? IMAGEM uit Apeldoorn heeft de afgelopen twee jaar Planspace ontwikkeld en presenteerde dit op GeoBuzz als een ‘Reddingsboei voor de Omgevingswet’. Niels van de Graaf, marktmanager overheid bij IMAGEM legt uit waarom een gemeente zoveel baat kan hebben bij het gebruiken van Planspace.
Planspace is een virtuele samenwerkingsomgeving voor integrale belangenafweging, waarmee we besluitvorming verbeteren en de doorlooptijd ervan verkorten. Maar wat is dat precies? Niels van de Graaf legt het uit: “In Planspace komen drie dingen samen. Het is een digitale kopie van de fysieke leefomgeving waarin informatie en data over zaken als wonen, erfgoed, mobiliteit, economie, detailhandel, ecologie, groen, cultuur, water, sociaal en andere onderwerpen inzichtelijk gemaakt worden. Dat kennen de meeste mensen wel als een ‘digital twin’.
Maar Planspace is veel meer. Want naast ‘gewone’ digital twin, maakt IMAGEM ook een digital twin van beleid waarin de ambities en doelstellingen van elk domein te vinden zijn. Dit leidt tot grotere betrokkenheid en een betere samenwerking. Dat maakt Planspace tot een bijzondere samenwerkingsomgeving waarin alle stakeholders gezamenlijk ‘wat als’ scenario’s kunnen uitwerken om in samenhang tot slimme oplossingen te komen.”
Digital twin 2.0
Even terug naar de basis, de digital twin. Digital twins zijn echte ‘game changers’ in stedelijke ontwikkeling. “In een digital twin wordt de fysieke leefomgeving gedigitaliseerd, waardoor je de buitenwereld naar binnen kunt brengen. Het grootste voordeel is dat hiermee alle stakeholders hetzelfde perspectief hebben op de situatie”, vertelt Niels. “Besluitvormers kunnen daardoor de leefomgeving en scenario’s ‘bekijken’. Verschillende scenario’s kunnen uitgeprobeerd worden en daarna kun je onderbouwd een besluit nemen. Naast een digital twin van de fysieke leefomgeving maken wij nu ook een digital twin van de visies, strategieën en beleid voor bijvoorbeeld een gemeente. Gemeentelijke beleidsdocumenten met ambities, doelstellingen, kansen, risico’s en effecten digitaliseren wij en zijn als doelenboom terug te vinden in Planspace om de samenhang in beleid voor de leefomgeving en de uitvoering, monitoring en evaluatie van beleid te bevorderen.”
Planspace: voor bestuur én burgers
Nederlandse gemeenten staan momenteel voor grote complexe opgaven als energietransitie, woningbouw en klimaat. Om deze vraagstukken in samenhang aan te pakken zijn nieuwe inzichten nodig. Gemeenten zijn op zoek naar oplossingen om de verschillende stedelijke, aan elkaar gerelateerde ontwikkelingen in de komende jaren te visualiseren. Denk hierbij aan de effecten op bijvoorbeeld de mobiliteitsstromen, parkeer- en werkgelegenheid, klimaat, woningbouw en energietransitie. Niels: “Wij merken dat beleidsmedewerkers het bestuur van een stad, maar ook de burgers met herkenbare en interactieve visualisaties mee willen nemen in relevante ontwikkelscenario’s.”
Onder de arm mee
Een digital twin als communicatie- en scenariocreatiemiddel ondersteunt de beleidsvorming en maakt het delen van informatie eenvoudig. In een digital twin kunnen zowel de minder complexe als complexe projecten gevisualiseerd worden. De stakeholders die een plek hebben in de planvorming, hebben direct een goed beeld van de situatie of scenario’s. Beleid bijvoorbeeld rondom parkeren, groen en mobiliteit spelen kunnen expliciet gemaakt worden, hiermee worden tegenstrijdigheden direct inzichtelijk.
Niels: “Je ziet dus direct waar beleid conflicterend is en kun je met elkaar in gesprek. Het helpt natuurlijk enorm wanneer je als gemeente open en transparant bent, laat zien wat de plannen zijn, welke consequenties er zijn én wat je ermee gaat doen. Naast dat de gemeenteraad op basis van inzichtelijkheid en context van de scenario’s een weloverwogen besluit kan nemen, kan Planspace ook ‘onder de arm’ meegenomen worden naar de burgers en ondernemers om plannen toe te lichten en transparant te bespreken. Er is geen verschil meer in beleving en de burger kan zijn wereld laten landen in de wereld van de overheid.”
Planspace is eenvoudig te delen met alle stakeholders door alle processen heen. Eén integrale informatievoorziening met één waarheid en daarmee iedereen dezelfde informatiepositie voor de verschillende fases leidt tot betere besluitvorming.
Planspace helpt dus bij:
- Het verbinden van betrokkenen rond de lastige opgaves
- Het verbeelden van de gewenste fysieke leefomgeving door 3D-visualisaties en de gevolgen van ingrepen te simuleren door consequenties van alternatieven door te rekenen
- Het in staat stellen van betrokkenen tot gedragen alternatieven te komen die bijdragen aan de maatschappelijke opgave
- Domeinoverstijgende samenwerking
- Sneller en beter onderbouwde besluitvorming
- Het verminderen van faalkosten door scenariocreatie
Met Planspace kun je in de informele fase, het vooroverleg, plannen visualiseren en integraal toetsen. Hier ligt de sleutel tot versnelling. Bedenk eens wat het zou betekenen wanneer je in deze fase inzicht hebt in de haalbaarheid van een bouwplan. En vooral wat dit gaat betekenen voor de procedurele fase.
Reddingsboei voor de Omgevingswet
Planspace is niet alleen een intelligente samenwerkingsomgeving om bijvoorbeeld visies en strategieën te toetsen op haalbaarheid of bij het vooroverleg van een bouwproject te ondersteunen. Het is ook in staat om kenniswerkers te ondersteunen met de integrale besluitvorming binnen de omgevingswet. “We weten allemaal dat de complexiteit groot is en dit de besluitvorming bemoeilijkt. Wat zou het betekenen wanneer je deze complexiteit kan vereenvoudigen? En hoe bedien je niet-overheidspartijen zoals bouwprofessionals, architecten, stedenbouwkundigen en particulieren met de beste dienstverlening? Alleen een technische óf alleen een juridische benadering is de oplossing niet. Maar wanneer je dit heel slim combineert, helpt het wel enorm”, vertelt Niels.
Planspace helpt de besluitvorming binnen de omgevingswet door vele verschillende bronnen zoals basisregistraties, lokale regels, formele kaders regelgeving en jurisprudentie op een slimme manier met elkaar te verbinden. En vooral slim toe te passen. Het maakt ook complexe analyses en toetsverplichtingen voor de leefomgeving toegankelijk voor elke projectontwikkelaar en gemeenteambtenaar. Onder de motorkap past Planspace complexe juridische en vakinhoudelijke domeinkennis toe op een scenario dat de initiatiefnemer eenvoudigweg intekent.
Planspace kan belangrijke vragen beantwoorden als:
- Is het technische haalbaar om X woningen te plaatsen van deze typen?
- Is het veilig om daar te wonen, gegeven de omliggende gevoelige activiteiten?
- Is er sprake van een nabijgelegen waterbeschermingsgebied?
- Wat is de planologische ruimte vanuit de bestemmingsplannen?
- Spelen specifieke bestemmingsregels een rol?
Allemaal vragen om te bepalen of het plan uitvoerbaar is voor de initiatiefnemer, maar ook of de impact op de direct en indirect betrokkenen dragelijk is. Om deze vragen te beantwoorden worden verschillende bronnen gebruikt en gecombineerd in Planspace om feiten en onderbouwing te verzamelen: Rijkswaterstaat, waterschappen, gemeentes, DSO, RVO, Kadaster, weer et cetera. Feiten worden gecombineerd, geclassificeerd en doorgerekend met expliciete domeinkennis.
Niels van de Graaf
De sleutel tot versnelling
Met Planspace kun je in de informele fase, het vooroverleg, plannen visualiseren en integraal toetsen. Hier ligt de sleutel tot versnelling. Bedenk eens wat het zou betekenen wanneer je in deze fase inzicht hebt in de haalbaarheid van een bouwplan. En vooral wat dit gaat betekenen voor de procedurele fase.
Meer informatie
Meer weten over Planspace? Wij leggen het stap voor stap uit op de Planspace pagina. Hier kan je de oplossingen bekijken. Neem bij vragen contact op met Niels van de Graaf via niels.vandegraaf@imagem.nl.