Helmut Kohl zei het al: “Als je het verleden niet kent, kun je het heden niet begrijpen en de toekomst niet vormgeven.” Dit geldt zeker ook voor onze klimaatuitdagingen. Met Remote Sensing en geografische data kunnen we niet alleen terugkijken, maar ook actuele problemen zoals wateroverlast en hittestress in kaart brengen. Door deze historische en actuele data te combineren, kunnen we zelfs gerichte voorspellingen doen en werken aan duurzame oplossingen voor de toekomst.
Tijdens een bezoek aan Museum Wierdenland in het Groningse dorp Ezinge ontdekte ik een fascinerende link tussen de Etrusken en de inwoners van Ezinge: watermanagement. Hoewel de Etrusken nooit in Ezinge zijn geweest, deelden ze dezelfde strijd tegen water. De inwoners van Ezinge bouwden hun dorpen op kunstmatige heuvels, de wierden, om droog te blijven bij overstromingen. Met behulp van een hoogtekaart kunnen we nu precies zien hoe zij en ook andere dorpen in de omgeving op heuvels woonden.
Zo’n hoogtekaart, ook wel Digital Terrein Model (DTM), onthult meer dan alleen de ligging van de wierden; het toont ook hoe een deel van deze heuvels werd afgegraven, vaak tijdens de Tweede Wereldoorlog, voor vruchtbare grond. Daarnaast zien we dat de omliggende landerijen bolle akkers zijn, waarbij het midden van de akker hoger ligt dan de randen, een slimme techniek die werd gebruikt voor afwatering.
Door dit historische landschap digitaal te analyseren, kunnen we simuleren wat er zou gebeuren als de zeespiegel destijds was gestegen. We zien dan precies welk deel van het land onder water zou verdwijnen en welk gebied droog zou blijven. De afgravingen van de wierden worden ook duidelijk zichtbaar. Het mooiste is dat het overgebleven deel van de wierde perfect laat zien hoe effectief deze oude techniek was in het beschermen tegen hoog water.
Zo brengt moderne technologie het verleden tot leven en biedt het waardevolle inzichten voor de toekomst.
Het AHN is beschikbaar als Open Data. Dat betekent dat de data door iedereen gratis en zonder beperkingen te gebruiken is. Zowel de rasterdata als de puntenwolken zijn te downloaden via PDOK en het Nationaal Georegister. Het AHN is beschikbaar als een LAS (LIDAR Aerial Survey), ook wel puntenwolk genoemd.
Bolle akkers en wierden: prachtige technieken van 2500 jaar geleden om water te beheersen. Maar hoe zit dat nu?
Met het Digital Terrein Model (DTM) en een berekening kunnen we precies zien hoe het regenwater in Ezinge vandaag de dag wegstroomt en waar wateroverlast kan ontstaan bij hevige regenbuien. De computer genereert eerst een visueel patroon, maar om het echt begrijpelijk te maken, combineren we deze data met luchtfoto’s. Door de analyse van remote sensing data te koppelen aan geografische gegevens, wordt direct duidelijk welke straten en landerijen te maken kunnen krijgen met wateroverlast.
In Ezinge zie je dan dat bij hevige regenval veel water via de Torenstraat weg stroomt. En dat er ook veel water richting de ijsbaan stroomt. Met remote sensing breng je zulke complexe vraagstukken eenvoudig in kaart. Zoals ik heb laten zien, biedt een bestand zoals het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN) waardevolle inzichten in het landschap. Je kunt precies zien waar wateroverlast kan ontstaan en waar eventueel bergingsgebieden nodig zijn.
Maar er is nog zoveel meer mogelijk met een Digital Terrain Model. In het volgende deel gebruik ik het AHN om de optimale locaties voor zonnepanelen en groene daken te bepalen.
Ezinge is een klein dorpje in de provincie Groningen, gelegen in de gemeente Westerkwartier, en het heeft een bijzonder rijke geschiedenis die teruggaat tot de prehistorie. Wat Ezinge vooral interessant maakt, is dat het een van de oudste continu bewoonde plaatsen van Nederland is. Hoewel Ezinge tegenwoordig een klein en rustig dorp is met slechts enkele honderden inwoners, trekt het nog steeds bezoekers die geïnteresseerd zijn in archeologie en geschiedenis. Het is een plaats waar het verleden letterlijk onder je voeten ligt, en het biedt een fascinerende inkijk in de geschiedenis van Nederland, met name in hoe mensen zich aanpasten aan en leefden in een veranderend landschap.
Ben je klaar om je kennis en vaardigheden in GIS en remote sensing naar een hoger niveau te tillen? Bekijk onze trainingen of vraag een training op maat bij jou op locatie aan. Bij IMAGEM start je reis naar geospatiale excellentie!
Met satellietdata kun je op een eenvoudige manier de meest impactvolle plekken voor groene daken identificeren. En je kunt ook de gezondheid van de daken monitoren. Groene daken helpen bij het aanpakken van wateroverlast door hevige regenval. Een mooie manier om je gemeente klimaatbestendiger te maken, zonder dat je zelf het dak op hoeft.
Wateroverlast kan grote gevolgen hebben voor stedelijke en landelijke gebieden. Met behulp van remote sensing data en data science kunnen we nauwkeurig bepalen waar overstromingen kunnen optreden. Een hoogtekaart, zoals een Digital Terrein Model (DTM), biedt waardevolle inzichten in waterstromen en mogelijke risicozones.
Vandaag de dag maken we bijvoorbeeld gebruik van radar om opstellingen en bewegingen in beeld te brengen. Met 2 voorbeelden, de overstroming in Derna, Libië en de Grand Ethiopian Renaissance Dam (GERD) laat ik jullie een paar mogelijkheden van radar en geo zien.
